کاندیدا آلبیکانس(Candida albicans) یک قارچ تکسلولی از گروه مخمرها است که به طور طبیعی در بدن بسیاری از افراد وجود دارد. این قارچ در بخشهای مختلف بدن مانند دستگاه گوارش، دهان، پوست و حتی ناحیه تناسلی به صورت همزیستی غیرفعال زندگی میکند. Candida، همانند سایر میکروارگانیسمها، بخشی از فلور طبیعی بدن است و در شرایط عادی توسط سیستم ایمنی و باکتریهای مفید کنترل میشود.
خصوصیات و رشد قارچ:
کاندیدا به عنوان یک قارچ فرصتطلب شناخته میشود، یعنی در شرایط عادی مشکلساز نیست، اما وقتی شرایط مناسب برای رشد آن فراهم شود، مثل ضعف سیستم ایمنی، تغییرات محیطی بدن (مثل افزایش قند خون)، یا کاهش تعداد باکتریهای مفید، شروع به رشد بیش از حد میکند. این قارچ از نوع دیمورفیک است، به این معنا که میتواند بین دو حالت مخمری و رشتهای تغییر شکل دهد. حالت مخمری عموماً در شرایط غیرتهاجمی و همزیستی دیده میشود، در حالی که حالت رشتهای با نفوذ و حمله به بافتها همراه است.
ویژگیهای زیستی:
- Candida albicans قادر به تحمل و رشد در محیطهای متنوع است، از جمله محیطهای دارای pH اسیدی که در واژن و دستگاه گوارش وجود دارند.
- این قارچ به دلیل قابلیت ایجاد بیوفیلم، به سطوح چسبیده و نسبت به داروهای ضد قارچ مقاومت میکند. بیوفیلمها ترکیبی از سلولهای قارچ و مواد چسبنده هستند که آنها را از حملات سیستم ایمنی و داروها محافظت میکنند.
- Candida برای تأمین انرژی از قندها استفاده میکند و به همین دلیل، افرادی که قند خون بالا دارند (مثل مبتلایان به دیابت) بیشتر در معرض رشد بیش از حد آن هستند.
سیستم ایمنی و قارچ:
در حالت عادی، سیستم ایمنی بدن از تکثیر بیش از حد این قارچ جلوگیری میکند. اما در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، مانند کسانی که به ویروس HIV مبتلا هستند یا تحت شیمیدرمانی قرار گرفتهاند، این قارچ میتواند به سرعت تکثیر شود و عفونتهای شدیدتری ایجاد کند.
منجر به عفونت واژن:
یکی از مهمترین پیامدهای رشد بیش از حد Candida albicans، عفونت قارچی واژن است. این عفونت که به نام کاندیدیازیس واژن شناخته میشود، زمانی رخ میدهد که تعادل طبیعی قارچها و باکتریهای مفید در واژن به هم میخورد. این عدم تعادل میتواند به دلیل عواملی مانند مصرف آنتیبیوتیکها، تغییرات هورمونی (مثلاً در دوران بارداری)، یا ضعف سیستم ایمنی باشد.
علائم عفونت قارچی واژن ناشی از قارچ کاندیدا آلبیکانس:
- خارش شدید در ناحیه واژن و اطراف آن
- ترشحات سفید و غلیظ (معمولاً شبیه پنیر) که بوی خاصی ندارد
- سوزش و درد هنگام ادرار کردن یا نزدیکی جنسی
- تورم و قرمزی در ناحیه تناسلی
عوامل افزایشدهنده خطر:
- مصرف آنتیبیوتیکها که باکتریهای مفید واژن را از بین میبرند
- بارداری که با تغییرات هورمونی همراه است
- مصرف قرصهای ضدبارداری یا هورموندرمانی
- دیابت کنترلنشده
- ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن به دلیل عواملی مثل HIV یا شیمیدرمانی